Η Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας (ΔΕΠ-Υ) – διεθνώς Attention Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD), γίνεται αντιληπτή στην παιδική ηλικία και χαρακτηρίζεται από παρορμητικότητα, διάσπαση προσοχής και υπερκινητικότητα. Πρόκειται για μία νευροαναπτυξιακή διαταραχή, δηλαδή σχετίζεται με την ωρίμανση του νευρικού συστήματος και γι’ αυτό το λόγο εμφανίζεται με σταθερή πορεία καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του ατόμου, αν δεν πραγματοποιηθεί η κατάλληλη θεραπευτική παρέμβαση. Αξίζει να σημειωθεί σε αυτό το σημείο πως οι ψυχοκοινωνικές επιδράσεις έχουν ρυθμιστικό ρόλο στη σοβαρότητα της διαταραχής. Επομένως δεν έχουν αιτιολογικό παράγοντα, αλλά δρουν ως τροποποιητικές της νόσου.
Συμπτώματα διαταραχής:
- Δυσκολία εστίασης της προσοχής σε λεπτομέρειες.
- Δυσκολία διατήρησης της προσοχής.
- Μοιάζει σαν να έχει αδυναμία ακοής και όρασης.
- Δυσκολία στις σύνθετες οδηγίες.
- Δυσκολία στην οργάνωση χώρου/χρόνου.
- Απώλεια προσωπικών αντικειμένων.
- Διάσπαση προσοχής με τον πιο απλό θόρυβο.
- Δυσκολία στην παραμονή της ίδιας θέσης.
- Υπερβολική ενέργεια (τρέξιμο, σκαρφάλωμα).
- Υπερκίνηση άνω και κάτω άκρων.
- Χαμηλή λειτουργικότητα βραχυπρόθεσμης μνήμης.
- Ακατάπαυστος προφορικός λόγος.
- Απουσία υπομονής.
- Διακόπτει διαρκώς τους άλλους, καθώς και ολοκληρώνει τις προτάσεις τους.
- Έντονος εκνευρισμός σε περίπτωση αλλαγής προγράμματος.
Ειδικότερα υπάρχουν συμπτώματα ως προς την μη λειτουργικότητα του ατόμου στην καθημερινότητά του.
- Δυσκολία στην πρωινή αφύπνιση με αποτέλεσμα τον εκνευρισμό των γονέων.
- Χαμηλή βαθμολογία στο σχολείο και συγκρούσεις με τους συμμαθητές.
- Δυσκολία συμμετοχής σε αθλήματα και ολοκλήρωσης εργασιών.
- Συχνά ατυχήματα λόγω απροσεξίας και λανθασμένου βηματισμού.
- Χαμηλή εκδήλωση ενδιαφέροντος για παιχνίδι με συνομήλικους.
Πως το βιώνουν όμως τα παιδιά με ΔΕΠ-Υ;
Συνήθως τα παιδιά αυτά νιώθουν πως κανείς δεν τους καταλαβαίνει, αποθαρρύνονται και απομονώνονται. Διασπάται τόσο εύκολα η προσοχή τους, που δεν μπορούν να ακολουθήσουν τη ροή του μαθήματος για αυτό και αντιδρούν με ακραίες συμπεριφορές.
Πως το βιώνουν οι γονείς των παιδιών;
Οι γονείς είναι εκείνοι που παραιτούνται πρώτοι από αυτόν τον αγώνα. Νιώθουν ότι χάνουν τον έλεγχο και πως το παιδί τους δεν τους υπολογίζει για αυτό και κρίνεται ως μοναδική λύση η τιμωρία για παραδειγματισμό.
Πως το βιώνουν οι εκπαιδευτικοί;
Οι εκπαιδευτικοί κάθε ειδικότητας έχουν να αντιμετωπίσουν έναν δύσκολο μαθητή. Συχνά νιώθουν ότι δεν αποφέρουν καρπούς οι κόποι τους και τα παρατάνε ή ότι άδικα προσπαθούν να επαναφέρουν τον μικρό «αντάρτη» στην τάξη για αυτό και τον αγνοούν.
Τι ισχύει όμως από όλα αυτά και ποια είναι η πιο λειτουργική οπτική της διαταραχής;
Ο εγκέφαλος του παιδιού με Διάσπαση Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητα μοιάζει σαν ένα αυτοκίνητο που τρέχει στην εθνική οδό χωρίς φρένα. Μόλις γίνει κατανοητή αυτή η παρομοίωση γίνεται να μοιραστούν οι αρμοδιότητες. Συγκεκριμένα, εφόσον δεν είναι εφικτό να σταματήσει αυτό το αυτοκίνητο μόνο του οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί οφείλουν να του βάλουν τα φρένα και έπειτα να του μάθουν πως να τα αξιοποιεί. Λίγο-λίγο δομημένα και με πρόγραμμα το παιδί- μαθητής θα αρχίσει να συνηθίζει και να το χρησιμοποιεί κάθε φορά που το κρίνει αναγκαίο. Καταληκτικά οι τιμωρίες και οι φωνές δεν επιφέρουν το επιθυμητό αποτέλεσμα.
Τρόποι διαχείρισης:
Συμπερασματικά, ένας μαθητής με ΔΕΠ-Υ, μπορεί να ενταχθεί στο σχολικό πλαίσιο, αρκεί το περιβάλλον του να τον ευνοήσει. Είναι προτιμότερο να απευθυνθεί σε ένα κέντρο μελέτης με εξειδικευμένους παιδαγωγούς. Συνεργατικά το περιβάλλον του μπορεί να δράσει για το βέλτιστο αποτέλεσμα, δίνοντάς του χώρο να προσαρμοστεί και να νιώσει ότι μπορεί να εκφραστεί και πως δεν διαφέρει από τους υπολοίπους.
Έτσι, θα τονωθεί η αυτοεκτίμησή του, προσπαθώντας παραπάνω κάθε φορά, μέχρι να φτάσει τον στόχο που του έχει ανατεθεί.
Εκπαιδευτικός: Καλομοίρα Ζαπάντη
Κέντρο Μελέτης Μαθημάτων και Τεχνών – After Bell
