Γιατί τα παιδιά δυσκολεύονται στην ορθογραφία στις πρώτες τάξεις του δημοτικού;

Πολλοί μαθητές από τις πρώτες τάξεις του δημοτικού σχολείου παρουσιάζουν δυσκολία στην εκμάθηση της ορθογραφίας τους.

Αυτό δεν μεταβάλλεται είτε είναι μία λέξη, είτε ολόκληρες προτάσεις. Στο άρθρο θα παρουσιάσουμε μία προσπάθεια σύντομης κατανόησης της φύσης των δυσκολιών στον τομέα της ορθογραφίας, ενώ ταυτόχρονα θα δοθεί βαρύτητα σε απλές τεχνικές που μπορούν οι γονείς να εφαρμόσουν με στόχο να διευκολύνουν τα παιδιά τους.

Στη χώρα μας η μέθοδος εκμάθησης της ορθογραφίας είναι απλή. Χρειάζεται μόνο να κάνει ο εκπαιδευόμενος 4 φορές αντιγραφή στο κίτρινο/ κόκκινο/ πράσινο τετράδιο και άλλη μια φορά ακόμη σε ένα φύλλο χαρτί.

Αν δεν λειτουργήσει αυτός ο τρόπος, τι μπορεί να συμβαίνει;

Εφόσον η συγκεκριμένη μέθοδος έχει εφαρμοσθεί κατ’ επανάληψη με τα ίδια αποτελέσματα, μήπως είναι καιρός να επανακαθορίσουμε το λόγο που μπορεί ένας μαθητής να έχει αυτή την απόδοση; Η απάντηση δυστυχώς δεν είναι εύκολο για να δοθεί. Οι παράγοντες που επηρεάζουν είναι πολλοί (ατομικοί, πολιτισμικοί, περιβαλλοντικοί, βιολογικοί κλπ) και η σχέση μεταξύ τους είναι αμφίδρομη.

Με βάση τη διεθνή βιβλιογραφία, σε αρκετές χώρες του κόσμου η ορθογραφία προσεγγίζεται από κάθε πλευρά της, εφόσον είναι κύριο συστατικό της γλώσσας, χωρίς να θεωρείται το παιδί ότι έχει κάποια ειδική εκπαιδευτική ανάγκη.

Από που ξεκινάμε λοιπόν;

Κρίνεται σημαντικό να αναζητήσουμε το τι ακριβώς δυσκολεύει περισσότερο τον κάθε μαθητή ξεχωριστά και ειδικότερα ποιο κομμάτι της λέξης είναι λανθασμένο (κάνει λάθη στο θέμα ή την κατάληξη της λέξης;). Επίσης, μελετάμε εάν έχει κατανοηθεί ο γραμματικός κανόνας της λέξης (ως προς την κατάληξη κυρίως). Έπειτα ελέγχουμε αν το παιδί μπορεί να ξεχωρίσει τα φωνήματα μιας λέξης (φωνολογική ενημερότητα) και αν γράφει ό,τι ακούει (φωνημική επίγνωση). Σε περίπτωση που αυτά τα βήματα πραγματοποιούνται με επιτυχία, επιχειρούμε να εξετάσουμε την πιθανότητα να υπάρχει ασθενής ακουστική/ οπτική μνήμη εργασίας, να μην μπορεί δηλαδή να επεξεργαστεί ή να συγκρατήσει τις πληροφορίες που δέχεται το παιδί.

Τρόποι αντιμετώπισης (με βάση το γλωσσικό τρίγωνο):

• Κιναισθητική οδός
• Ακουστική οδός
• Οπτική οδός

1. Χρησιμοποιήστε χρώματα στα δύσκολα σημεία της λέξης.

2. Δημιουργήστε μία ιστορία για την όψη του κάθε γράμματος.

3. Εφαρμόστε την εικονογραφική μέθοδο για να θυμηθεί την ορθογραφία δύσκολων λέξεων.

4. Διαχωρίστε το θέμα της λέξης από την κατάληξη.

5. Δημιουργήστε με τα γράμματα της λέξης παζλ.

6. Μπερδέψτε τις συλλαβές της λέξης και ενώστε τες ξανά.

7. Φτιάξτε μία λέξη, που δεν υπάρχει (ψευδολέξη), γράφοντας την ανάμεσα σε άλλες και ζητήστε του να τη βρει.

8. Τοποθετήστε εικόνες και λέξεις και κάντε αντιστοίχιση.

9. Γράψτε τη λέξη με δαχτυλομπογιές, κόψτε τα γράμματα με ψαλίδι.

10. Αξιοποιήστε την οικογένεια λέξεων για την ομαδοποίηση κοινών φωνημάτων.

11. Διορθώστε τα λάθη της ορθογραφίας και ζητήστε να τα ξαναγράψει κρύβοντας κάθε φορά το γράμμα που πρέπει να θυμηθεί (τακτές επαναλήψεις).

12. Όταν κατακτήσει την ορθογραφία της λέξης, γράψτε τη λάθος, δώστε του χρόνο να την ανακαλέσει και να κάνει τις απαραίτητες διορθώσεις.

13. Διαβάστε του μια λέξη και ζητήστε του να αφαιρέσει την τελευταία συλλαβή που άκουσε.

Συνεπώς, πριν ματαιωθείτε, παρατηρήστε το φαινόμενο και δώστε χρόνο στον μαθητή να μπορέσει να νιώσει άνετα κάθε φορά που γράφει. Σε περίπτωση που δεν έχετε τα επιθυμητά αποτελέσματα, έπειτα από αρκετές επαναλήψεις των παραπάνω στρατηγικών, απευθυνθείτε σε κάποιον ειδικό.

Εκπαιδευτικός: Καλομοίρα Ζαπάντη

Κέντρο Μελέτης Μαθημάτων και Τεχνών – After Bell